Konfigürasyon nedir ?
Mevcut olan veya tasarlanan bir ürünün, teknik dokümanlarda tanımlanan ve daha sonra ulaşılması amaçlanan fonksiyonel ve fiziksel karakteristiğidir.
Konfigürasyon Yönetimi nedir ?
Konfigürasyon yönetimi bir ürünün ömür döngüsü boyunca fonksiyonel ve fiziksel özelliklerinin garanti altına alınması, izlenmesi için süreç oluşturulması ve oluşturulan bu sürecin ürüne, ürünün konfigürasyon birimlerine, ilgili ürün konfigürasyon bilgilerine teknik ve idari yönetimin uygulanması faaliyetlerini kapsar.
Konfigürasyon Yönetimi ile ilgili tanımlar
· Değişiklik kontrolü : Ürün konfigürasyon bilgilerinin resmi onayından sonra ürünün kontrolü için yapılan faaliyetler.
· Muafiyet : Belirlenen şartlara uygun olmayan bir ürünün kullanılması veya serbest bırakılması için verilen izin. Muafiyet genellikle uygun olmayan özellikleri belirli sınırlar içinde kalan ürünlerin teslimatı için ve üzerinde mutabık kalınan sınırlı bir süre veya ürünün belli bir miktarı için verilir.Muafiyetler konfigürasyon temel çizgisini etkilemez ve belirlenen şartlara uygun olmayan bir ürünün üretilmesi iznini içerir.
· Konfigürasyon : Bir ürünün, ürün konfigürasyon bilgilerinde tarif edilen, birbiriyle ilişkili fonksiyonel ve fiziksel özellikleri.
· Konfigürasyon temel çizgisi : Bir ürünün zaman içinde belli bir noktadaki özelliklerini belirleyen ve ürünün ömür döngüsü içinde yapılacak faaliyetler için bir referans noktası olarak kullanılan, onaylı ürün konfigürasyon bilgileri.
· Konfigürasyon birimi : Konfigürasyon içinde bir uç kullanım fonksiyonunu yerine getiren varlık.
· Konfigürasyon yönetimi : Konfigürasyon faaliyetlerini yönlendirmek ve kontrol etmek için yapılan koordineli faaliyetler. Konfigürasyon yönetimi genellikle bir ürünün ömür döngüsü boyunca, o ürünün ve ürün konfigürasyon bilgilerinin kontrolünü sağlayan ve devam ettiren teknik faaliyetler ve organizasyon faaliyetleri üzerine odaklanır.
· Konfigürasyon durum raporlaması; Ürün konfigürasyon bilgilerinin, teklif edilen değişikliklerin durumunun ve onaylı değişikliklerin uygulanma durumunun resmi olarak kaydedilmesi ve raporlanması.
· Düzenlemeye yetkili makam; Kendisine konfigürasyon üzerinde karar verme sorumluluğu ve yetkisi verilmiş olan kişi veya grup.
· Ürün konfigürasyon bilgileri; Ürünün tasarımı, gerçekleştirilmesi, doğrulanması, işletilmesi ve desteklenmesi ile ilgili şartlardan oluşabilir.
Konfigürasyon sorumlularını belirlerken dikkat edilmesi gerekenler
* Ürünün karmaşıklığı ve niteliği
* Farklı ürün ömür döngüsü ihtiyaçları
*Konfigürasyon yönetim prosesi ile doğrudan ilgili faaliyetler arasındaki ilişkiler
*Konuyla ilgisi olan kuruluş içindeki ve dışındaki tarafların belirlenmesi
*Uygulama faaliyetlerini gerçekleştirmekten sorumlu yetkili kişilerin belirlenmesi
*Düzenleme faaliyetlerini gerçekleştirecek olan kişilerin belirlenmesi
Düzenlemeye yetkili kişiler bir değişiklik durumunda aşağıdakilerin kontrolünü sağlamalı ve doğrulamalıdır.
-Teklif edilen değişikliğin gerekli olduğu ve sonuçların kabul edilebilir olduğu,
-Değişikliğin uygun olarak dokümante edildiği ve sınıflandırılmış olduğu,
-Değişiklik için dokümanlarda, donanım ve/veya yazılımda uygulanması için
plânlanan faaliyetlerin yeterli olduğu
KONFİGÜRASYON YÖNETİMİNE GİRİŞ
· Konfigürasyon yönetimi bir ürünün ömür döngüsü boyunca ürüne, ürünün konfigürasyon birimlerine ve ilgili ürün konfigürasyon bilgilerine teknik ve idari yönetimin uygulanması faaliyetidir.
· Konfigürasyon yönetimi ürünün konfigürasyonunu dokümante eder. Bu yönetim, tanımlama ve izlenebilirlik, fiziksel ve fonksiyonel şartların elde edilme durumu ve ömür döngüsünün bütün safhalarında doğru bilgilere ulaşılma imkanı sağlar.
· Konfigürasyon yönetim prosesi ürün için müşteri ihtiyaçları üzerinde odaklanır ve bu prosesin yürütüleceği şartları dikkate alır.
1.1. Konfigürasyonun tanımlanması
· Konfigürasyon birimlerinin seçilmesi ürünün ömür döngüsü içinde mümkün olan en erken zamanda başlatılmalıdır. Ürün geliştikçe konfigürasyon birimleri gözden geçirilir.
1.2. Ürün konfigürasyon bilgileri
· Ürün konfigürasyon bilgileri hem ürün tanımını hem de ürün işletme bilgilerini kapsar. Tipik olarak bunlara ihtiyaçlar, spesifikasyonlar, tasarım çizimleri, parça listeleri, yazılım dokümanları ve listeleri, modeller, test koşulları ile bakım ve işletme el kitapları dahildir.
· Ürün konfigürasyon bilgileri doğru ve izlenebilir olarak tasarlanmalı. Benzersiz olan ve konfigürasyon birimlerinin uygun şekilde kontrolüne imkan veren numaralama düzenleri kullanılmalıdır.
1.3. Konfigürasyon temel çizgileri
· Bir konfigürasyon temel çizgisi, belirli bir noktada ürünün tanımını veren bütün onaylı ürün konfigürasyon bilgilerinden oluşur. Konfigürasyon temel çizgisi ve bu temel çizgide yapılan değişiklikler ürünün onaylı konfigürasyonunu verir.
1.3. Değişikliklerin Kontrolü
Konfigürasyon dokümanlarının ilk yayımlanmasından sonra, bütün değişiklikler kontrol edilir. Değişikliğin muhtemel etkisi, müşteri ihtiyaçları ve konfigürasyon temel çizgisi teklif edilen değişikliğin veya muafiyetin işlemden geçirilmesi için gereken kontrolün derecesini etkiler.
Değişiklik kontrolü aşağıdakileri kapsamalıdır;
Müşterinin isteği doğrultusunda yapılacak olan değişiklikler analiz edilerek, etkilediği dokuman ve kayıtlar tespit edilir. Dikkat edilecek hususlar;
1.4.Değişikliğin uygulanması ve doğrulanması
·Onaylı bir değişikliğin uygulanması normalde aşağıdaki adımları içerir;
-İlgili taraflara gönderilen ürün konfigürasyon bilgilerinde yapılacak değişiklikler,
-Değişiklikten etkilenen ilgili taraflarca (kuruluşun içinde ve dışında) başlatılan faaliyetler.
·Uygulamadan sonra onaylı değişikliğe uygunluk doğrulanır. İzlenebilirlik açısından bu doğrulama kaydedilir.
1.5Konfigürasyon durum raporlaması
1.5.1.Genel
· Konfigürasyon durum raporlaması faaliyeti sonucunda ürüne ve ürün konfigürasyon bilgilerine ilişkin kayıtlar ve raporlar elde edilir.
· Verimli bir konfigürasyon yönetimini desteklemek üzere, ürünün ömür döngüsü boyunca konfigürasyon durum raporlaması faaliyetlerini gerçekleştirir.
1.5.2.Kayıtlar
· Konfigürasyonun tanımlanması ve değişiklik kontrol faaliyetleri süresince konfigürasyon durum raporlaması bilgisi kayıtları oluşturulur. Bu kayıtlar, gelişen konfigürasyonun verimli şekilde yönetilmesi için görülebilirlik ve izlenebilirlik imkanı sağlar.
Bunlar tipik olarak aşağıdaki bilgileri içerir:
* Ürün konfigürasyon bilgileri (tanımlama numarası, başlık, geçerlilik tarihleri, revizyon durumu, değişiklik tarihçesi ve temel çizgiye alınışı gibi)
* Ürünün konfigürasyonu (parça numaraları, ürün tasarımı veya taslak sürümü gibi),
* Yeni ürün konfigürasyon bilgilerinin serbest bırakılma durumu,
* Değişikliklerin uygulanması.
Gelişen ürün konfigürasyon bilgileri gerekli raporları hazırlayabilmek için ihtiyaç duyulan çapraz referansları ve ilişkileri belirleyecek şekilde kaydedilmelidir.
Ürün konfigürasyon bilgilerinin bütünlüğünün korunması ve değişikliğin kontrolü için bir temel oluşturulması bakımından konfigürasyon birimlerinin ve bunlarla ilgili bilgilerin muhafaza edildiği yer, bozulmaya ve yetkisiz değişikliklere karşı korumalı ve bilgilerin geri alınabilmesi için yedekleme yapılacak şekilde tasarlanmalıdır.
1.6.Raporlar
Konfigürasyon yönetimi için çeşitli tipteki raporlara ihtiyaç duyulur. Bu raporlar münferit konfigürasyon birimlerini veya ürünün tamamını kapsayabilir.
· Tipik raporlar aşağıdakileri içerir;
o Belirli bir konfigürasyon temel çizgisinde bulunan ürün konfigürasyon bilgilerinin listesi,
o Konfigürasyon birimleri ve bunların konfigürasyon temel çizgilerinin listesi,
o Geçerli revizyon durumu ve değişiklik tarihçesinin detayları,
o Değişiklikler ve muafiyetlerle ilgili durum raporları,
o Teslim edilen ve bakımı yapılan ürünlerin parça ve izlenebilirlik numaraları ile revizyon durumlarının detayları
1.7. Konfigürasyon tetkiki
· Konfigürasyon tetkikleri, bir ürünün gerekli şartlara ve ürün konfigürasyon bilgilerine uygunluğunu belirlemek üzere dokümante edilmiş prosedürlere göre yapılır.
· Normal olarak iki türlü konfigürasyon tetkiki vardır;
o Fonksiyonel konfigürasyon tetkiki: Konfigürasyon biriminin ürün konfigürasyon bilgilerinde belirtilen fonksiyonel ve performans özelliklerini sağlama durumunu doğrulamak amacıyla yapılan incelemedir.
o Fiziksel konfigürasyon tetkiki: Konfigürasyon biriminin ürün konfigürasyon bilgilerinde belirtilen fiziksel özellikleri sağlama durumunu doğrulamak amacıyla yapılan incelemedir.
· Bir konfigürasyon biriminin kabulünden önce konfigürasyon tetkikinin yapılması gerekebilir. Bu tetkikin diğer doğrulama, gözden geçirme, deney veya muayene şekillerinin yerini alması amaçlanmamıştır, ancak tetkik bu faaliyetlerden etkilenir.
KAYNAKLAR
· TS ISO 10007 - Kalite Yönetim Sistemleri-Konfigürasyon Yönetimi İçin Kılavuz
Mevcut olan veya tasarlanan bir ürünün, teknik dokümanlarda tanımlanan ve daha sonra ulaşılması amaçlanan fonksiyonel ve fiziksel karakteristiğidir.
Konfigürasyon Yönetimi nedir ?
Konfigürasyon yönetimi bir ürünün ömür döngüsü boyunca fonksiyonel ve fiziksel özelliklerinin garanti altına alınması, izlenmesi için süreç oluşturulması ve oluşturulan bu sürecin ürüne, ürünün konfigürasyon birimlerine, ilgili ürün konfigürasyon bilgilerine teknik ve idari yönetimin uygulanması faaliyetlerini kapsar.
Konfigürasyon Yönetimi ile ilgili tanımlar
· Değişiklik kontrolü : Ürün konfigürasyon bilgilerinin resmi onayından sonra ürünün kontrolü için yapılan faaliyetler.
· Muafiyet : Belirlenen şartlara uygun olmayan bir ürünün kullanılması veya serbest bırakılması için verilen izin. Muafiyet genellikle uygun olmayan özellikleri belirli sınırlar içinde kalan ürünlerin teslimatı için ve üzerinde mutabık kalınan sınırlı bir süre veya ürünün belli bir miktarı için verilir.Muafiyetler konfigürasyon temel çizgisini etkilemez ve belirlenen şartlara uygun olmayan bir ürünün üretilmesi iznini içerir.
· Konfigürasyon : Bir ürünün, ürün konfigürasyon bilgilerinde tarif edilen, birbiriyle ilişkili fonksiyonel ve fiziksel özellikleri.
· Konfigürasyon temel çizgisi : Bir ürünün zaman içinde belli bir noktadaki özelliklerini belirleyen ve ürünün ömür döngüsü içinde yapılacak faaliyetler için bir referans noktası olarak kullanılan, onaylı ürün konfigürasyon bilgileri.
· Konfigürasyon birimi : Konfigürasyon içinde bir uç kullanım fonksiyonunu yerine getiren varlık.
· Konfigürasyon yönetimi : Konfigürasyon faaliyetlerini yönlendirmek ve kontrol etmek için yapılan koordineli faaliyetler. Konfigürasyon yönetimi genellikle bir ürünün ömür döngüsü boyunca, o ürünün ve ürün konfigürasyon bilgilerinin kontrolünü sağlayan ve devam ettiren teknik faaliyetler ve organizasyon faaliyetleri üzerine odaklanır.
· Konfigürasyon durum raporlaması; Ürün konfigürasyon bilgilerinin, teklif edilen değişikliklerin durumunun ve onaylı değişikliklerin uygulanma durumunun resmi olarak kaydedilmesi ve raporlanması.
· Düzenlemeye yetkili makam; Kendisine konfigürasyon üzerinde karar verme sorumluluğu ve yetkisi verilmiş olan kişi veya grup.
· Ürün konfigürasyon bilgileri; Ürünün tasarımı, gerçekleştirilmesi, doğrulanması, işletilmesi ve desteklenmesi ile ilgili şartlardan oluşabilir.
Konfigürasyon sorumlularını belirlerken dikkat edilmesi gerekenler
* Ürünün karmaşıklığı ve niteliği
* Farklı ürün ömür döngüsü ihtiyaçları
*Konfigürasyon yönetim prosesi ile doğrudan ilgili faaliyetler arasındaki ilişkiler
*Konuyla ilgisi olan kuruluş içindeki ve dışındaki tarafların belirlenmesi
*Uygulama faaliyetlerini gerçekleştirmekten sorumlu yetkili kişilerin belirlenmesi
*Düzenleme faaliyetlerini gerçekleştirecek olan kişilerin belirlenmesi
Düzenlemeye yetkili kişiler bir değişiklik durumunda aşağıdakilerin kontrolünü sağlamalı ve doğrulamalıdır.
-Teklif edilen değişikliğin gerekli olduğu ve sonuçların kabul edilebilir olduğu,
-Değişikliğin uygun olarak dokümante edildiği ve sınıflandırılmış olduğu,
-Değişiklik için dokümanlarda, donanım ve/veya yazılımda uygulanması için
plânlanan faaliyetlerin yeterli olduğu
KONFİGÜRASYON YÖNETİMİNE GİRİŞ
· Konfigürasyon yönetimi bir ürünün ömür döngüsü boyunca ürüne, ürünün konfigürasyon birimlerine ve ilgili ürün konfigürasyon bilgilerine teknik ve idari yönetimin uygulanması faaliyetidir.
· Konfigürasyon yönetimi ürünün konfigürasyonunu dokümante eder. Bu yönetim, tanımlama ve izlenebilirlik, fiziksel ve fonksiyonel şartların elde edilme durumu ve ömür döngüsünün bütün safhalarında doğru bilgilere ulaşılma imkanı sağlar.
· Konfigürasyon yönetim prosesi ürün için müşteri ihtiyaçları üzerinde odaklanır ve bu prosesin yürütüleceği şartları dikkate alır.
1.1. Konfigürasyonun tanımlanması
· Konfigürasyon birimlerinin seçilmesi ürünün ömür döngüsü içinde mümkün olan en erken zamanda başlatılmalıdır. Ürün geliştikçe konfigürasyon birimleri gözden geçirilir.
1.2. Ürün konfigürasyon bilgileri
· Ürün konfigürasyon bilgileri hem ürün tanımını hem de ürün işletme bilgilerini kapsar. Tipik olarak bunlara ihtiyaçlar, spesifikasyonlar, tasarım çizimleri, parça listeleri, yazılım dokümanları ve listeleri, modeller, test koşulları ile bakım ve işletme el kitapları dahildir.
· Ürün konfigürasyon bilgileri doğru ve izlenebilir olarak tasarlanmalı. Benzersiz olan ve konfigürasyon birimlerinin uygun şekilde kontrolüne imkan veren numaralama düzenleri kullanılmalıdır.
1.3. Konfigürasyon temel çizgileri
· Bir konfigürasyon temel çizgisi, belirli bir noktada ürünün tanımını veren bütün onaylı ürün konfigürasyon bilgilerinden oluşur. Konfigürasyon temel çizgisi ve bu temel çizgide yapılan değişiklikler ürünün onaylı konfigürasyonunu verir.
1.3. Değişikliklerin Kontrolü
Konfigürasyon dokümanlarının ilk yayımlanmasından sonra, bütün değişiklikler kontrol edilir. Değişikliğin muhtemel etkisi, müşteri ihtiyaçları ve konfigürasyon temel çizgisi teklif edilen değişikliğin veya muafiyetin işlemden geçirilmesi için gereken kontrolün derecesini etkiler.
Değişiklik kontrolü aşağıdakileri kapsamalıdır;
- Değişikliğin açıklaması, gerekçesi ve kaydedilmesi,
- Karmaşıklık, kaynaklar ve zaman planlaması açısından değişikliği sınıflandırılması,
- Değişiklik sonuçlarının değerlendirilmesi,
- Değişikliğin onaylanması veya reddi için kullanılacak usul,
- Değişikliğin uygulanması ve doğrulanması için kullanılacak usul.
Müşterinin isteği doğrultusunda yapılacak olan değişiklikler analiz edilerek, etkilediği dokuman ve kayıtlar tespit edilir. Dikkat edilecek hususlar;
- Değişikliğin sebebi,
- Konfigürasyon birimleri ve değiştirilmesi gerekli ilgili dokümanlar; isimleri ve revizyon durumları,
- Teklif edilen değişikliğin açıklaması,
- Değişiklikten etkilenebilecek diğer konfigürasyon birimleri veya bilgileri
1.4.Değişikliğin uygulanması ve doğrulanması
·Onaylı bir değişikliğin uygulanması normalde aşağıdaki adımları içerir;
-İlgili taraflara gönderilen ürün konfigürasyon bilgilerinde yapılacak değişiklikler,
-Değişiklikten etkilenen ilgili taraflarca (kuruluşun içinde ve dışında) başlatılan faaliyetler.
·Uygulamadan sonra onaylı değişikliğe uygunluk doğrulanır. İzlenebilirlik açısından bu doğrulama kaydedilir.
1.5Konfigürasyon durum raporlaması
1.5.1.Genel
· Konfigürasyon durum raporlaması faaliyeti sonucunda ürüne ve ürün konfigürasyon bilgilerine ilişkin kayıtlar ve raporlar elde edilir.
· Verimli bir konfigürasyon yönetimini desteklemek üzere, ürünün ömür döngüsü boyunca konfigürasyon durum raporlaması faaliyetlerini gerçekleştirir.
1.5.2.Kayıtlar
· Konfigürasyonun tanımlanması ve değişiklik kontrol faaliyetleri süresince konfigürasyon durum raporlaması bilgisi kayıtları oluşturulur. Bu kayıtlar, gelişen konfigürasyonun verimli şekilde yönetilmesi için görülebilirlik ve izlenebilirlik imkanı sağlar.
Bunlar tipik olarak aşağıdaki bilgileri içerir:
* Ürün konfigürasyon bilgileri (tanımlama numarası, başlık, geçerlilik tarihleri, revizyon durumu, değişiklik tarihçesi ve temel çizgiye alınışı gibi)
* Ürünün konfigürasyonu (parça numaraları, ürün tasarımı veya taslak sürümü gibi),
* Yeni ürün konfigürasyon bilgilerinin serbest bırakılma durumu,
* Değişikliklerin uygulanması.
Gelişen ürün konfigürasyon bilgileri gerekli raporları hazırlayabilmek için ihtiyaç duyulan çapraz referansları ve ilişkileri belirleyecek şekilde kaydedilmelidir.
Ürün konfigürasyon bilgilerinin bütünlüğünün korunması ve değişikliğin kontrolü için bir temel oluşturulması bakımından konfigürasyon birimlerinin ve bunlarla ilgili bilgilerin muhafaza edildiği yer, bozulmaya ve yetkisiz değişikliklere karşı korumalı ve bilgilerin geri alınabilmesi için yedekleme yapılacak şekilde tasarlanmalıdır.
1.6.Raporlar
Konfigürasyon yönetimi için çeşitli tipteki raporlara ihtiyaç duyulur. Bu raporlar münferit konfigürasyon birimlerini veya ürünün tamamını kapsayabilir.
· Tipik raporlar aşağıdakileri içerir;
o Belirli bir konfigürasyon temel çizgisinde bulunan ürün konfigürasyon bilgilerinin listesi,
o Konfigürasyon birimleri ve bunların konfigürasyon temel çizgilerinin listesi,
o Geçerli revizyon durumu ve değişiklik tarihçesinin detayları,
o Değişiklikler ve muafiyetlerle ilgili durum raporları,
o Teslim edilen ve bakımı yapılan ürünlerin parça ve izlenebilirlik numaraları ile revizyon durumlarının detayları
1.7. Konfigürasyon tetkiki
· Konfigürasyon tetkikleri, bir ürünün gerekli şartlara ve ürün konfigürasyon bilgilerine uygunluğunu belirlemek üzere dokümante edilmiş prosedürlere göre yapılır.
· Normal olarak iki türlü konfigürasyon tetkiki vardır;
o Fonksiyonel konfigürasyon tetkiki: Konfigürasyon biriminin ürün konfigürasyon bilgilerinde belirtilen fonksiyonel ve performans özelliklerini sağlama durumunu doğrulamak amacıyla yapılan incelemedir.
o Fiziksel konfigürasyon tetkiki: Konfigürasyon biriminin ürün konfigürasyon bilgilerinde belirtilen fiziksel özellikleri sağlama durumunu doğrulamak amacıyla yapılan incelemedir.
· Bir konfigürasyon biriminin kabulünden önce konfigürasyon tetkikinin yapılması gerekebilir. Bu tetkikin diğer doğrulama, gözden geçirme, deney veya muayene şekillerinin yerini alması amaçlanmamıştır, ancak tetkik bu faaliyetlerden etkilenir.
KAYNAKLAR
· TS ISO 10007 - Kalite Yönetim Sistemleri-Konfigürasyon Yönetimi İçin Kılavuz