Önemli Ölçüm Aletleri Kalibrasyonu Ile Ilgili Yanlış Bilinenler

merhabalar ,
Ben daha önce 17025 deney laboratuvarında kalite yönetim temsilcisiydim yaklaşık 2 aydır 9001 üretim firmasında kalitede çalışmaya başladım .Ancak kalite sisteminde çok eksiklikler var ve kalibrasyondan gelen sertifikaların uygunluğu ve ölçüm değerlerinin nasıl kullanılacağı ile ilgili kimsenin bir bilgisi yok . Be daha önce gelen sertifikaları teknikteki personele teslim ederdim ve orada sertifikadaki cihaz bilgilerinin kontrol edilmesini ve sapması olan cihazların nasıl set edileceğini söylerdim ama bütün cihazlarda sapmaların set etmeleri söylemezdim sadece etüv kül fırını gibi set edilecek cihazları söylerdim . Kısacası kalibrasyondan gelen cihazları kalibrasyon sapmalarının nasıl dahil edeceğiz veya kullanacağız . lütfen yardımcı olabilir misiniz?????


kalibrasyon sapmasını ölçüm yaptığınız cihaz için kullanmış olduğunuz ölçü aletinin sapmasını da dahil ederek bulmanız gereken sonucun ne kadar sapma değerinde olacağını yazarken kullanırsınız. Şöyle bir örnek vereyim biz elektroktoter üretimi yapan bir firmayız ölçüm yaptığımız bir cihazın sapması %10 ölçüm yapacağımız değer 200W son kontrol formunda ölçülen değere 180W-220W arası yazıyoruz.
 
kalibrasyon sapmasını ölçüm yaptığınız cihaz için kullanmış olduğunuz ölçü aletinin sapmasını da dahil ederek bulmanız gereken sonucun ne kadar sapma değerinde olacağını yazarken kullanırsınız. Şöyle bir örnek vereyim biz elektroktoter üretimi yapan bir firmayız ölçüm yaptığımız bir cihazın sapması %10 ölçüm yapacağımız değer 200W son kontrol formunda ölçülen değere 180W-220W arası yazıyoruz.
Normalde belirttiğiniz 180W-220W aralığı kalibrasyonu yapılan cihazın standartta geçen aralığa göre belirtiyorsunuz yani . Yanlış mı anladım:)bu konularda pek bilgim yok biraz daha açıklayıcı olabilir mi?
 
öğrenmek istediğim kalibrasyon sertifikası geldiğinde neleri kontrol etmem gerektiğini bilmek istiyorum.
 
öğrenmek istediğim kalibrasyon sertifikası geldiğinde neleri kontrol etmem gerektiğini bilmek istiyorum.

bazı arkadaşlar standarttaki sapma değerlerine göre değerlendirme yapıyor biz ise şöyle yapıyoruz kendimiz en büyük sapma değerinden büyük bir sapma belirliyor ve ölçüm sonuçlarında bu sapma değerlerine göre değerlendirme yapıyoruz.
kalibrasyon sertifikası geldiğinde sizin bakmanız gereken sapma bütün ölçüm grupları için örneğin multimetrelerde dc voltaj kademeleri veya dc amper kademeleri ne kadar kademe varsa hepsinin en büyük standart sapmasına göre yüzdesel bir sapma belirleyin.
 
bazı arkadaşlar standarttaki sapma değerlerine göre değerlendirme yapıyor biz ise şöyle yapıyoruz kendimiz en büyük sapma değerinden büyük bir sapma belirliyor ve ölçüm sonuçlarında bu sapma değerlerine göre değerlendirme yapıyoruz.
kalibrasyon sertifikası geldiğinde sizin bakmanız gereken sapma bütün ölçüm grupları için örneğin multimetrelerde dc voltaj kademeleri veya dc amper kademeleri ne kadar kademe varsa hepsinin en büyük standart sapmasına göre yüzdesel bir sapma belirleyin.
teşekkür ederim kafamdaki soru işaretleri gitti :)
 
Doğru bilinen Yanlışlar

ISO 9001:2015 Kalite Yönetim Sistemi

7.1.5.2 - Ölçüm İzlenebilirliği;

a) Belirli aralıklarla veya kullanımdan önce uluslararası veya ulusal ölçüm standartları ile izlenebilir ölçüm standartlarına karşı doğrulanmalı veya kalibre edilmeli, ya da ikisi birden yapılmalıdır. Böyle bir standardın olmadığı durumlarda; doğrulama veya kalibrasyon için kullanılan kaynak DOBİ olarak muhafaza edilmelidir.

Firma yöneticilerinin ve sistem yöneticilerinin birçoğu bu maddeye pek dikkat etmediğinden bir de kalibrasyon kurumlarının yanlış algıları sonucu, ölçüm aletlerinin hepsinin her yıl kalibre edilmesi gerektiği zannedilir. Devletimiz kalibrasyonlara genel destek kapsamında %50 lik destek vermektedir. Fakat bundan istifade etmeye çalışan birçok kalibrasyon hizmeti veren firmada fiyatları “nasılsa bu adamlar destek alıyor” deyip yukarılara çekmektedirler. Aslında bizim sistem yöneticileri olarak maddelere daha vakıf olmamızla beraber bu sorunların üstesinden gelebileceğimize inancım tam. Kalibrasyona uzun vadede ciddi paralar harcanıyor. Kalibrasyon firmalarının fiyat politikasını düzeltmesi için, işverenin çalışan olarak çıkarlarını korumamız için bunu görev bilmeliyiz.

Bu yıl firmamızda bulunan 60 adet kumpası ve 150 adet mikrometreyi kalibrasyona göndermedik, elimizde bulunan blok mastarlar ile doğrulamalarını kendimiz yaptık.

210 adet ölçü aleti için ödememiz gereken ücret yaklaşık 6000 tl idi. Bunun yerine 10 000 tlye blok mastar seti ve 800 tl ye 17025 eğitimi alarak iki yılda bunu amorti etmeyi planladık. Ve blok mastarlar ile yıl içinde istediğimiz kadar doğrulama yapıyoruz. Fakat kalibrasyona 6000 tl yi bir defa kalibre etmesi için veriyoruz. Sürekli iyileştirme çalışması için bile kullanılabilir bu durum.

Peki nasıl yapacağız? ;

Öncelikle blok mastar setine ve eğitimli bir personele sahip olmamız gerekiyor. Çünkü kumpas, mikrometre gibi ölçü aletlerinin kalibrasyon metodu genelde blok mastarlar. Ve bu blok mastarlar genelde 0,0001 hassasiyet ya da 0,001 hassasiyet ile üretilmektedirler. Kalibrasyon/doğrulama işindeki en önemli detay her zaman referans mastarınız ölçüm cihazından daha hassas ölçüm yapabiliyor olacak. Ve doğrulama için kullanacağınız mastarlarınız daima 17025 standardını karşılayan bir kuruluş tarafından kalibre edilmiş olmalıdır.

Her firmanın standart kapsamında bir kalibrasyon/doğrulama planı mevcut.

Bu plan üzerinde bulunan ölçüm aletlerini gruplandıracağız. (İmalatlarda en çok kullanılan kumpas, mikrometre gibi ölçü aletleri için örnek verelim)

Mesela 0,01 hassasiyetli kumpaslarımız

0,01 hassasiyetli mikrometrelerimiz

0,001 hassasiyetli mikrometrelerimiz var diyelim.

Sahip olduğunuz kalibrasyonu olan blok mastarlar ile bunların doğrulamalarını kolayca yapabilir ve kalibrasyona da göndermek durumunda kalmazsınız. (Kumpas, mikrometre gibi ölçüm aletlerinin doğrulanması ile ilgili DIN standartlarına uygun doğrulama talimatlarını ve formlarını önceki yazılarımda paylaşmıştım)

Ayrıca kalibrasyon asla bir düzeltme işi değildir. Sadece ölçüm kontrolü için uygun olup olmadığına karar veren bir mekanizmadır. (Bu nedenle olası hataları gözlemlemeniz ve gidermeniz için doğrulama iyi bir yoldur)

Ölçüm belirsizliği gibi konular içinde çalışma yapıp zaman içinde paylaşıma sunacağım.

Bünyenizde kalibrasyon mastarı bulunmayan ölçü aletleri için farklı yollarla doğrulama yapmayınız. Bu durum daima ölçü aletinin kullanım alanında risk teşkil eder ve denetiminizde de uygunsuzluk sebebi olur. Doğrulamasını yapacağınız ölçü aletinin uluslararası kalibrasyon standardına bakarak, belirtilen kontrol mastarları bünyenizde varsa ve kalibrasyonu varsa ancak o zaman doğrulama işlemini yapınız. Bunun aksi durumlarda kalibrasyon kuruluşlarına başvurunuz.
merhabalar Fatih Bey kalibrasyon için standartta veya standartlarda herhangi bir süre mevcut mu?
 
Herkese Merhaba,
Yeni göreve başladığım firmada düzenli kullanılan ölçüm cihazlarının kalibrasyonu yılda 1 kez yapılıyor, raporlar listeler sapama değerlendirmeleri ok.
Ancak, farklı statüde bulunan cihazlar da mevcut;
- Eski bir proje için alınmış, kullanılmış, proje bitince kullanım ihtiyacı olmayan cihazlar (mihengir, komparatör gibi )
- Sapma değeri yüksek, bir fonksiyonu arızalı, kalıp revizyonu ve ürün ölçümü ile alakalı olmayan noktalarda kullanılan cihazlar

Bu cihazların kontrol altına alınabilmesi, kullanımının sınırlandırılması ve takibinin yapılması amacıyla bir liste yaptık.
Hangi cihaz, sorumlusu kim, sapmalı mı atıl mı belirttik.
Sapmalı/Arızalı olanlara KIRMIZI, atıl durumda olanlara TURUNCU etiket yapıştırdık. Bunları "KALİBRASYON KAPSAMI DIŞINDAKİ ÖLÇÜM CİHAZLARI TALİMATI" ile tanımladık.
Bu talimatı da bu cihazları kullanan personele anlatıp imza karşılığı dağıtımını yaptık.

Sorum şu;
Tüm bu faaliyetlerde gerek ISO 9001'e gerekse IATF 16949'a aykırı bir durum var mıdır?
Merhabalar,
Benim çalıştığım firmada da farklı statüde kullanılan cihazlar mevcut. Hepsi de üretim sahasında o yüzden kullanımı sınırlandırmak zor oluyor. Yazdıklarınız bana çok faydalı olacak. Bende bir liste hazırlamıştım fakat bununla ilgili bir talimat yok yazmam gerekir mi listede takibini yapsam olmaz mı? Rica etsem talimatınızı paylaşabilir misiniz ?
 
Merhabalar,
Benim çalıştığım firmada da farklı statüde kullanılan cihazlar mevcut. Hepsi de üretim sahasında o yüzden kullanımı sınırlandırmak zor oluyor. Yazdıklarınız bana çok faydalı olacak. Bende bir liste hazırlamıştım fakat bununla ilgili bir talimat yok yazmam gerekir mi listede takibini yapsam olmaz mı? Rica etsem talimatınızı paylaşabilir misiniz ?

Merhaba,
Mevcut haliyle denetçi tarafından onaylandı diyemem, Temmuz ayındaki denetimde daha detaylı inceleyeceklerdir. Siz daha önceki bir tarihte denetim geçirirseniz sonucu bana iletin lütfen, ben de gerekli revizyonları yapayım. Kolay gelsin.
 

Ekli dosyalar

  • ÖLÇÜM ALETLERİNİN YÖNETİLMESİ TALİMATI.docx
    2 MB · Görüntüleme: 307
merhabalar ,
Ben daha önce 17025 deney laboratuvarında kalite yönetim temsilcisiydim yaklaşık 2 aydır 9001 üretim firmasında kalitede çalışmaya başladım .Ancak kalite sisteminde çok eksiklikler var ve kalibrasyondan gelen sertifikaların uygunluğu ve ölçüm değerlerinin nasıl kullanılacağı ile ilgili kimsenin bir bilgisi yok . Be daha önce gelen sertifikaları teknikteki personele teslim ederdim ve orada sertifikadaki cihaz bilgilerinin kontrol edilmesini ve sapması olan cihazların nasıl set edileceğini söylerdim ama bütün cihazlarda sapmaların set etmeleri söylemezdim sadece etüv kül fırını gibi set edilecek cihazları söylerdim . Kısacası kalibrasyondan gelen cihazları kalibrasyon sapmalarının nasıl dahil edeceğiz veya kullanacağız . lütfen yardımcı olabilir misiniz?????

Merhaba Hülya Hanım

Bunu
Öncelikle kendi kalite sisteminizde bi talimat oluşturmalısın ölçüm aletlerinde uyulması gereken veya zorunlu maksımum tolerans talimatı diye sonrada kalibrasyon sonuclarını bu talimata göre değerlendirirsin kalibrasyon sonucunu değerlendirirken sapma ile ölçüm belirsizliğini toplayıp çıkan sonuç senin izin verdiğin tolerans aralığının içinde mi onu gösteriyorsun ve üretime buna göre kullanım için veriyorsun ve bunu rapor haline getirirsin. 2018 yılında ISO 9001:2015 Belgelendirmesine girdik ve sadece 1 tane uygunsuzluk yedik buda kalibrasyon sonuçlarını sapmalara gore değerlendir diye bende kendi sistemimizde bi talimat yazdım buda kumpas ve mıcrometrelerle olcum yaparken uyulması gereken maksımum olcu aralıkları gıbı ve bu değerler dışında kalibrasyon sonucları varsa bu aletlerı red veya kullanılabılır olarak bi tabloda belirttım ve bunu gonderdım baş denetçiye ve kabul oldu.
Mail atarsanız bahsettıgım talimat , kalibrasyon sonuclarının değerlendirilmesi ve kabul ve red olcum aletlerı tablosu formlarını atabilirim.Kolay gelsin
 
Merhaba Hülya Hanım

Bunu
Öncelikle kendi kalite sisteminizde bi talimat oluşturmalısın ölçüm aletlerinde uyulması gereken veya zorunlu maksımum tolerans talimatı diye sonrada kalibrasyon sonuclarını bu talimata göre değerlendirirsin kalibrasyon sonucunu değerlendirirken sapma ile ölçüm belirsizliğini toplayıp çıkan sonuç senin izin verdiğin tolerans aralığının içinde mi onu gösteriyorsun ve üretime buna göre kullanım için veriyorsun ve bunu rapor haline getirirsin. 2018 yılında ISO 9001:2015 Belgelendirmesine girdik ve sadece 1 tane uygunsuzluk yedik buda kalibrasyon sonuçlarını sapmalara gore değerlendir diye bende kendi sistemimizde bi talimat yazdım buda kumpas ve mıcrometrelerle olcum yaparken uyulması gereken maksımum olcu aralıkları gıbı ve bu değerler dışında kalibrasyon sonucları varsa bu aletlerı red veya kullanılabılır olarak bi tabloda belirttım ve bunu gonderdım baş denetçiye ve kabul oldu.
Mail atarsanız bahsettıgım talimat , kalibrasyon sonuclarının değerlendirilmesi ve kabul ve red olcum aletlerı tablosu formlarını atabilirim.Kolay gelsin

Merhabalar ,
Öncelikle cevaplamanızdan dolayı teşekkür ederim. Benim beliryeceğim ölçüm aralığını neye göre belirlemem gerekiyor? Benim belirleyeceğim ölçüm aralığı yüksek olabilir bunu referans alacağım standart veya cihazların kullanma talimatın da mı bulmam gerekiyor acaba.
Birde talimatı da gönderirseniz çok iyi olur :)
 
Örneğin üretim yaptığınız ürünlerde en az 0.05 tolerans aralığı var.
Şimdi kalibrasyondan gelen kumpasta sapma 0.01
Ölçüm belirsizliği 0.01
İkisi 0.02 ediyor
Sizin ürünlerinde müşteri tarafından verilen tolerans aralığınız 0.05 ise siz bu toleransı 0.03 olarak üretime vericeksiniz.Ve sapma ve ölçüm belirsizliğinden dolayı 0.02 yanlısta ölçüm yapsa kumpas müşterinin verdiği tolerans içinde olucak.
Yani kısacası ölçüm belirsizliği ve sapma müşterinin size tanıdığı tolerans aralığınız içinde olması gerekiyor.Müşterinin size verdiği toleransta çalışırsanız 0.02 olan sapma ve ölçüm belirsizliği yüzünden ölçüm aletinden dolayı uygunsuzluk çıkabilir.
Toleransları kısacaksınız ve kumpasın veya ölçüm aletinin yanlışlığını müşterinin toleransınız içine alıcaksınız ve sizden doğru olaran çıkan ürünler müşteride ölçüm aleti yüzünden geri dönmeyecek.
Form ekleyemiyorum yetkim olmadığını söylüyor sistem

[email protected]

Mail atarsanız form paylaşımında bulunabilirim.

İyi günler.
 
Bence bu talimatı kullanmayın. Yani en azından bu şekilde kullanmayın. Yorumlama da hatalar var çünkü. Talimat kullanmak yerine sadece bir tablo oluşturun (Kalibrasyon değerlendirme tablosu v.s. gibi ) ve o tablo üzerinden hareket edin. Burada ölçüm cihazlarınızı tanımlayın. Belirttiğiniz tolerans aralıklarını girin (izin verilen sapma diyebilirsiniz başlığına) ve de karşılarına cihazların sertifikalarında belirtilen max. sapma değerini girin. Toleranslarınız içinde bir sapma değeriyse kabul edin. Değilse ne yapılacağı ile ilgiyi bilgiyi içeren de bir sütuna gerekli bilgileri girin. Bu şekilde yeterli olacaktır.Kolay gelsin
Merhaba Fatih bey,
Öncelikli burada bulunan ve bunları okuyan herkes adına ben de teşekkür etmek isterim.

Bizim de bir denetim sırasında karşımıza söyle bir şey cıktı; Kalibrasyon firmasının verdiği değerleri kabul edemeyeceğimiz, kendi tolerans aralığımızla karşılaştırmamız gerektiğini söylediler. Bizlerde her kalibrasyon dönemi sonunda her cihaz icin (terazi ve termocouple) söyle basit bir hesaplama yapıyoruz.

(-)tolerans < sapma+ölçüm belirsizliği < (+)tolerans

Eğer sapma+ö.b'liği bu aralık dısındaysa terazi burada, bu ölçümler için kullanılamaz diyoruz. Sorunumuzda ölçüm aralıklarına göre tolerans belirleyememek. Örneğin; 300 gr'da +/-0,5gr tolerans veriyorsak ölçüm yukarı ve aşağı cıktıkca toleransı nasıl değiştirebileceğimize karar veremiyoruz. Şuan maalesef sabit tutuyoruz.
 
Merhaba Hülya Hanım

Bunu
Öncelikle kendi kalite sisteminizde bi talimat oluşturmalısın ölçüm aletlerinde uyulması gereken veya zorunlu maksımum tolerans talimatı diye sonrada kalibrasyon sonuclarını bu talimata göre değerlendirirsin kalibrasyon sonucunu değerlendirirken sapma ile ölçüm belirsizliğini toplayıp çıkan sonuç senin izin verdiğin tolerans aralığının içinde mi onu gösteriyorsun ve üretime buna göre kullanım için veriyorsun ve bunu rapor haline getirirsin. 2018 yılında ISO 9001:2015 Belgelendirmesine girdik ve sadece 1 tane uygunsuzluk yedik buda kalibrasyon sonuçlarını sapmalara gore değerlendir diye bende kendi sistemimizde bi talimat yazdım buda kumpas ve mıcrometrelerle olcum yaparken uyulması gereken maksımum olcu aralıkları gıbı ve bu değerler dışında kalibrasyon sonucları varsa bu aletlerı red veya kullanılabılır olarak bi tabloda belirttım ve bunu gonderdım baş denetçiye ve kabul oldu.
Mail atarsanız bahsettıgım talimat , kalibrasyon sonuclarının değerlendirilmesi ve kabul ve red olcum aletlerı tablosu formlarını atabilirim.Kolay gelsin

Merhabalar,
Bizim sıkıntımız kendi içimizde tolerans aralığı belirleyememek. Aralığı geniş tutarsak düşük kapasiteli terazilere uygun değilken uygun onayı veriyoruz, dar bir aralık olursa da büyük terazilerimizde uygunsuz onayı oluyor. Tolerans aralıklarınızı nasıl belirlediniz acaba?
 
Merhabalar,
Bizim sıkıntımız kendi içimizde tolerans aralığı belirleyememek. Aralığı geniş tutarsak düşük kapasiteli terazilere uygun değilken uygun onayı veriyoruz, dar bir aralık olursa da büyük terazilerimizde uygunsuz onayı oluyor. Tolerans aralıklarınızı nasıl belirlediniz acaba?
Merhabalar,

Ölçüm aletini kullandığınız yere göre tolerans yani kabul aralığı verir ve o aralıkta kalibre ettirirsiniz.
Misal 1 kglık hassas terazi ile maksimum 300 grlık ürünler ölçüyorsanız 1000gr için kalibre ettirmenize gerek yoktur.
300 gr için aldığını ölçüm belirsizliği ile sapmanızı belirler aşağı yukarı toleransınız belirli olur. Burada ki tolerans sizin üründeki kabul aralığınıza göre şekilleneceği için her biri içinde farklı olabilir.

Büyük terazi veya hassas terazi için elbette toleranslarınız ayrı olmalıdır. Hatta aynı iki terazi kullanım yerine göre de farklılık göstermesi olasıdır.

Umarım yardımcı olmuştur iyi çalışmalar dilerim.
 
Merhabalar,
vida tampon mastarımızı kalibrasyona gönderdik. Kalibrasyon sertifikasında aşağıdaki şekilde bir değerlendirme yapılmış. Nasıl bir değerlendirme yapıldığını anlamayamadım. Yardımcı olusanız sevinirim.

upload_2021-11-5_9-56-57.png
 
Merhabalar,
vida tampon mastarımızı kalibrasyona gönderdik. Kalibrasyon sertifikasında aşağıdaki şekilde bir değerlendirme yapılmış. Nasıl bir değerlendirme yapıldığını anlamayamadım. Yardımcı olusanız sevinirim.

Ekli dosyayı görüntüle 2211
Cihazınız standardın belirlediği aralıkta çalışıyor.(ölçüm belirsizliği de eklenerek bakılır)
4.49088 - 4.48188 arasında yani kullanıma devamı uygundur.
 
Merhaba,

4.49088-4.48188 standardın belirlediği aralık mı ? Bunun için DIN 861 standardından mı faydalanacağım?
 

Online ISO Standart Eğitimleri

Geri
Üst